Συνολικές προβολές σελίδας

Κυριακή 30 Ιανουαρίου 2011

Σύνδεσμος με στοιχεια για τα υδρολογικα δεδομένα της Ελλαδος από Πανεπιστημιο Αθηνών

Βραβευβένα σκίτσα από το διαγωνισμό Αποστολή για το νερό της 3Ε και της Καθημερινής















Λίμνη Βόλβη


Η Λίμνη Κορώνεια από το Κώστα Σαραντόπουλο

Η χρήση του νερού στην Ευρώπη Χρήστος Σκοδράνης 8/12/2010


Land  Care  In  Desertification  Affected  Areas From  Science  Towards  Application
Η  χρήση  του  νερού στην  Ευρώπη
Χρίστος  Α.  Καραβίτης

Εισαγωγη


Στην   Ευρώπη   το   νερό   χρησιμοποιείται   γενικά   κατά τρόπο   που   δεν   επιτρέπει   την   αειφορία.   Από   τη   μία πλευρά,  στο  βορειότερο  μέρος  της  ηπείρου  επικρατούν προβλήματα     ποιότητας     νερού.     Ένας     τέτοιος προβληματισμός  τονίζεται  στη  WFD  (Οδηγία  Πλαίσιο  για τα  Νερά    E.Ε.60/2000),  η  οποία  παρουσιάζει  έναν  κύριο προσανατολισμό   στα  θέματα  ποιότητας  νερού.
Απ’  την  άλλη  πλευρά,  στη  νότια  Ευρώπη,  η  έλλειψη νερού  αποτελεί  πολύ  σημαντικό  θέμα.  Το  μεσογειακό τοπίο    συνολικά    είναι    εύθραυστο    οικολογικά    και κινδυνεύει  σοβαρά  από  τις  επικρατούσες  κοινωνικές  και οικονομικές  τάσεις.Εν   προκειμένω,   το   μέλλον   της   περιοχής   μπορεί να απειληθεί   από   την   αυξανόμενη   πίεση   στην  οποία  υπόκεινται  οι  παράκτιες  περιοχές  από  την   επέκταση   των   διαφορών   μεταξύ   των τουριστικών    περιοχών    και    της   αγροτικής  ενδοχώρας,   από   τις   αλληλεξαρτήσεις   που  προκαλούν  οι  υδατικοί  πόροι,  από  την  υψηλή ευαισθησία    τους    στη    ρύπανση    και    την ευαισθησία   μεταξύ   της   υδρολογικής   και   της εδαφικής  ισορροπίας. της εδαφικής  ισορροπίας. Τα   εδάφη   στην   περιοχή   είναι   εξαιρετικά   τρωτά   στη διάβρωση  με  αποτέλεσμα  να    προκύπτουν  προβλήματα στην  ανάπτυξη  των  υδατικών  πόρων.
Το  μεγαλύτερος  μέρος  του  πληθυσμού  στην  Ευρώπη  συγκεντρώνεται    στις    παράκτιες    ζώνες,    και    ο  αυξανόμενος  τουρισμός  στο  νότιο  μέρος  προκαλεί  μια  ισχυρή,   εποχιακή   ζήτηση   νερού.   Κατά   συνέπεια,   η  ακανόνιστη   ζήτηση   νερού,   στο   χώρο   και   στο   χρόνο,  αυξάνουν     το   κόστος   προκειμένου   να   γίνει   το   νερό  προσιτό.    Τα    προβλήματα    στη    διαχείριση    υγρών  αποβλήτων   πολλαπλασιάζονται   με   την   αύξηση   του  αστικού   πληθυσμού   το   καλοκαίρι   και   τα   απόβλητα  αποχέτευσης    υποβαθμίζουν    την    ποιότητα    των  παράκτιων  νερών.  Γενικότερα  οι  ευρωπαϊκοί  υδατικοί  πόροι  βρίσκονται  κάτω  από  αυστηρό  φυσικό,  κοινωνικό,  οικονομικό  και  περιβαλλοντικό  στρες.

Γεωργικη  χρηση  νερου

Στις   νότιες   ευρωπαϊκές   χώρες,   η   άρδευση   είναι  απαραίτητη   για   να   εξασφαλίσει   την   αύξηση   της  συγκομιδής  κάθε  έτος,  ενώ  στην  κεντρική  και  δυτική  Ευρώπη   είναι   μόνο   ένας   τρόπος   προκειμένου   να  διατηρηθεί   η   παραγωγή   τα   ξηρά   καλοκαίρια.   Οι  σημαντικότερες    αρδευόμενες    περιοχές    στην    ΕΕ  βρίσκονται  στις  μεσογειακές  χώρες,  συν  τη  Ρουμανία  και  τη  Βουλγαρία  από  τις  πρώην  υπόένταξη  χώρες.  Κατά  τη  διάρκεια   των   προηγούμενων   δεκαετιών   η   τάση   σε  γεωργική  χρήση  νερού,  γενικά,  ήταν  ανοδική,  λόγω  της  αυξανόμενης  χρήσης  του  νερού  για  την  άρδευση.
• Η  συνολική  λήψη  ποσοτήτων  νερού  που  αφαιρείται  και  προορίζεται  για  την    άρδευση  στην  Ευρώπη  είναι  περίπου  105.068  Hm3/year.
• Η  μέση  διανεμόμενη  ποσότητα  νερού  για  τη  γεωργία μειώθηκε   από   περίπου 5.499  σε 5.170  m3/ha/year μεταξύ  19902001.
Ίσως  η  μέγιστη  δυνατότητα  για  την  αποταμίευση  νερού στη   βόρεια   Ευρώπη,   βρίσκεται   στη   μείωση   των ποσοστών  διαρροής  στα  συστήματα  διανομής  νερού, ιδιαίτερα  για  την  οικιακή  χρήση.
Στη  νότια  Ευρώπη,  αποτελεί  πρόκληση  η μείωση  των  απωλειών  στα  συστήματα  άρδευσης,  καθώς επίσης   και   η   κατεύθυνση   προς   καλλιέργειες   που απαιτούν   μικρότερες   ποσότητες   νερού   άρδευσης   και ταυτόχρονα  είναι  κερδοφόρες.

Αστικη  χρηση  νερου


Η  συνολική  αστική  χρήση  νερού  στην  Ευρώπη  εκτιμάται  περίπου  σε  53.294Hm3  /year,  το  οποίο  ισοδυναμεί  με  το  18%της   συνολικής             λήψης   νερού   και   με   το 27%  της κατανάλωσης.   Η   κατανομή   και   η   πυκνότητα   του  πληθυσμού   είναι   παράγοντες   που   επηρεάζουν   τη  διαθεσιμότητα   των   υδατικών   πόρων.   Η   αυξανόμενη  αστικοποίηση   αυξάνει   τη   ζήτηση   νερού   ενώ   το  υψηλότερο   βιοτικό   επίπεδο   και   ο   μεταβαλλόμενος τρόπος   μπορεί   να   οδηγήσει   στην υπερεκμετάλλευση των  τοπικών  υδατικών  πόρων.

Βιομηχανικη  χρηση  νερου


Η   συνολική   βιομηχανική   χρήση   νερού   στην   Ευρώπη  είναι  34.194  Hm3  /year,  ποσό  το  οποίο  αντιπροσωπεύει το         18%  της   κατανάλωσης   νερού.   Οι   μεγαλύτεροι βιομηχανικοί  χρήστες  νερού  είναι  η  χημική  βιομηχανία, οι  βιομηχανίες  χάλυβα  και  σιδήρου,  η  μεταλλουργία,  και η  βιομηχανία  πολτού  και  χαρτιού.  Εντούτοις,  από  το 1980,  στις  περισσότερες  ευρωπαϊκές  χώρες,  η  χρήση νερού  από  τη  βιομηχανία  έχει  μειωθεί.
Αυτό  οφείλεται:
a.   Στις  τεχνολογικές  βελτιώσεις  στον  εξοπλισμό  ως  προς την  ένταση  χρήσης  του  νερού  και  στην  αυξανόμενη  τάση προς  ανακύκλωση  και  επαναχρησιμοποίηση.
b.  Στη  σοβαρή  μείωση  της  βιομηχανικής  δραστηριότητας σε  όλους  τους  τομείς.
c.   Στον   οικονομικό   ανασχεδιασμό   με   το   κλείσιμο βιομηχανιών  που  έκαναν  εντατική  χρήση  νερού.
d.   Στη    χρήση    μηχανισμών    τιμολόγησης    για    την ενθάρρυνση    αποδοτικότερων    χρήσεων    νερού    στο βιομηχανικό  τομέα.
e.   Στην  οικονομική  επιβάρυνση  για  την  παραλαβή  των λυμάτων  από  το  δίκτυο  αποχέτευσης.
Οι  προβλέψεις  για  τη  βιομηχανική  χρήση  νερού  στην  Ευρώπη  παρουσιάζουν  γενικά  πτωτικές  τάσεις  λόγω  της  αυξανόμενης αποτελεσματικότητας των εφαρμοζόμενων  διαδικασιών, της επαναχρησιμοποίησης   νερού   και   της   μείωσης   των βιομηχανιών    που    χρησιμοποιούν    εντατικά    τους φυσικούς  πόρους  στην  Ευρώπη.

Ενεργειακη  χρηση  νερου

Το   νερό   που   χρησιμοποιείται   για   τη   ενεργειακή παραγωγή   θεωρείται   μη   καταναλώσιμη   χρήση   και αποτελεί   περίπου   το 30%  όλων   των   χρήσεων   στηνΕυρώπη.
Οι   δυτικές   κεντρικές   και   δυτικές   πρώηνυπό   ένταξη χώρες,   είναι   οι   μεγαλύτεροι   χρήστες   νερού   για παραγωγή  ενέργειας.


Τουριστικη  χρηση  νερου

Ο   τουρισμός   ασκεί   ένα   μεγάλο   εύρος   πιέσεων   στο  περιβάλλον  που  επηρεάζει.  Ο  αντίκτυπος  στην  ποσότητα  νερού  (συνολικοί  και  μέγιστοι  όγκοι)  εξαρτάται  από  τη  διαθεσιμότητα   του   στο   χρόνο   και   τον   τόπο που απαιτείται   από   τον   τουρισμό,   αλλά   και   από την ικανότητα    του    συστήματος    παροχής  νερού  να ικανοποιήσει  τις  μέγιστες  ζητήσεις.

Συμπερασματα

Οποιαδήποτε  χρήση  νερού,  θα  έπρεπε  να  περιλαμβάνει  απαραιτήτως,   τη   χρήση   παραμέτρων   όπως   είναι   οι φυσικές  συνθήκες,  οι  διάφοροι  τύποι  χρήσης  νερού,  οι πόροι   εφοδιασμού   και   οι   κοινωνικόδημογραφικές συνθήκες.
Γενικότερα,  η  δίκαιη  χρήση  νερού  και  η  ανάγκη  για  ολοκληρωμένη  διαχείριση  των  υδατικών  πόρων  πρέπει  να  αντιμετωπίσουν  τις  συνεχείς  αλλαγές  στις  αξίες  και  στο   μετασχηματισμό   των   κοινωνικών   δομών,   καθώς  επίσης  και  στις  περιβαλλοντικές  και  εξωγενείς  αλλαγές.  Τέτοιες   θεμελιώδεις    αλλαγές    έχουν   δημιουργήσει  συνθήκες  υψηλής  πολυπλοκότητας  και  συνθετότητας,  παγκοσμιοποίησης,    αναταραχής,    τρωτότητας    και  αβεβαιότητας.
Λαμβάνοντας           επίσης υπόψη          εννοιολογικές, μεθοδολογικές  και  θεσμικές  εκτιμήσεις,  ένα  πρότυπο της   χρήσης   νερού,   ικανοποιητικής   ποιότητας   και επαρκούς  ποσότητας,  προσπαθεί  να  συγκεντρώσει  όλες τις  παραπάνω  κυρίαρχες  ανησυχίες  με  τα  θεμελιώδη κριτήρια  της  κοινωνικής  δικαιοσύνης,  της  οικονομικής αποδοτικότητας,  και  της  περιβαλλοντικής ακεραιότητας.
Η   πρόσβαση   στο   επαρκές   και   ικανοποιητικό   νερό προκαλεί   έριδες   και   η   κατάσταση   αυτή   οξύνεται περισσότερο  από  τις  παραδοσιακές  αξίες  και  τα  έθιμα, τις           θρησκευτικές     θεωρήσεις,     τους     ιστορικούςπαράγοντες  και  τις  γεωκλιματικές  ανωμαλίες.
Πάνω  από  όλες  αυτές  τις  δυνάμεις  της  αλληλοεξάρτησης και  της  κοινωνικοπολιτικής  αναταραχής,  υπάρχουν  νέα πρότυπα  ανάπτυξης  που  περιστρέφονται  γύρω  από  την αειφορία,    τις    ολιστικές    προσεγγίσεις,    και    την παγκοσμιοποίηση.   Οι   συγκρούσεις   και   οι   ανησυχίες προκύπτουν   από   το   συνδυασμό   της   χρήσης   των υδατικών  πόρων  με  την  ανάπτυξη  και  τη  διατήρηση  της αειφορίας  σε  ολόκληρη  την  Ευρώπη.
Υπάρχουν  και  διάφορες  άλλες  σχετικές  διαστάσεις  στο γενικό  πρόβλημα,  που  συνοψίζονται  με  τον  ακόλουθο τρόπο:
1.   Η  κρίση  μεταξύ  ζήτησης  και  προσφοράς  νερού,  είναι κυρίως  διάσταση  εφαρμοσμένης  μηχανικής.  Μια  τέτοια διάσταση  ενσωματώνει  όλες  τις  παγίδες    που  αφορούν στη  μείωση  της  κατανάλωσης  νερού  καιστην  αύξηση   της  προσφοράς.
2.   Η  κρίση  λόγω  της  επιδείνωσης  της  ποιότητας  νερού, παράγει    την    οικολογική    διάσταση    του    θέματος. Προβλήματα  λόγω  έλλειψης  ασφαλούς  και  επαρκούς εφοδιασμού    νερού    κατανάλωσης,    γίνονται    πλέον  εμφανή.
3.    Η  κρίση  της  οργάνωσης  του  εφοδιασμού  σε  νερό αναπτύσσεται  σε  μια  διαχειριστική  διάσταση.  Απαιτείται προσοχή   για   να   γίνει   συνδυασμός   του   κατάλληλου προσωπικού,  των  εγκαταστάσεων  και  των  διαδικασιών, για  να  προωθηθούν  περισσότερο  αειφόρα  μοντέλα  και τρόποι  χρήσης,  καθώς  επίσης  και  για  να  τηρηθούν  οι νομικές  και  διοικητικές  οδηγίες.
4.    Τέλος,  η  κρίση  πληροφοριών  και  δεδομένων,  στην οποία  περιλαμβάνεται  ο  συνδυασμός  των  διαθέσιμων στοιχείων  και  της  κρίσης,  η  ανάπτυξη  μοντέλων,  και  η οικοδόμηση   των   εφαρμόσιμων   συστημάτων   λήψης απόφασης.
Σε  αυτό  το  πλαίσιο,  όλοι  αυτοί  οι  σχετικοί  παράγοντες τονίζουν  την  ανάγκη  για  έγκαιρα,  με  προσανατολισμό στην  πρόβλεψη,  νέα  πλάνα  πάνω  στο  σχεδιασμό  και  τη διαχείριση  των  υδατικών  πόρων  για  την  Ευρώπη.